Nhằm kiến tạo thị trường vốn để thu hút đầu tư, tạo cú hích mạnh, đồng bộ cho các ngành cùng phát triển, TPHCM đang trên đà hướng đến và hình thành Trung tâm tài chính quốc tế.

Các chuyên gia kinh tế cho rằng, từ nhiều năm nay, TPHCM đã hình thành trung tâm tài chính của cả nước nhưng chưa bài bản, do đó, cần phải chuyển đổi để hoàn thiện và có hệ thống pháp luật và thể chế hoàn chỉnh, đồng bộ. TS. Đinh Thế Hiển cho biết, từ những năm 2000, TPHCM đã hình thành thị trường tài chính sơ khai, đã có mô hình quỹ đầu tư TPHCM được thành lập và là định chế tài chính mới, có các chức năng mạnh hơn Công ty Đầu tư Tài chính Nhà nước TPHCM (HFIC) hiện nay. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có sự chuyển động. Việc chậm trễ này đã khiến việc huy động vốn cho các công trình của TPHCM không hiệu quả.

Nghị quyết số 31-NQ/TW của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển TPHCM đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 ban hành cuối năm 2022, Bộ Chính trị nêu rõ tập trung xây dựng TPHCM trở thành trung tâm dịch vụ lớn của cả nước và khu vực, có cơ chế, chính sách, hạ tầng kỹ thuật phù hợp để sớm xây dựng thành công Trung tâm tài chính quốc tế TPHCM. Hiện, đề án Trung tâm tài chính quốc tế TPHCM đã được lãnh đạo TPHCM thông qua và trình Chính phủ.

3 trụ cột

Theo ông Nguyễn Ngọc Hoà, Chủ tịch Hội đồng thành viên HFIC, TPHCM đã trải qua hai làn sóng đầu tư. Ở làn sóng đầu tư thứ nhất, TPHCM đã thành công trong việc thu hút nhiều doanh nghiệp (DN) đa lĩnh vực và hình thành nhiều khu chế xuất, khu công nghiệp. Nền tảng này đã mở ra nhiều cơ hội, tạo công ăn việc làm và nâng cao đời sống của người dân, tạo niềm tin lớn cho nhà đầu tư. Đối với làn sóng đầu tư thứ hai, việc thu hút đầu tư được chọn lọc hơn, theo hướng nâng cao chất lượng dòng vốn DN đầu tư, như Samsung, Intel, Nidec Sankyo… Những DN đầu đàn này đã tạo cơ sở để dịch chuyển các chuỗi cung ứng toàn cầu đến Việt Nam. Điển hình thành công của làn sóng đầu tư này là TPHCM đã hình thành các khu công nghệ cao.

Khu đô thị mới Thủ Thiêm là nơi sẽ đặt Trung tâm tài chính quốc tế TPHCM Ảnh: Phạm Nguyễn

Việc sớm hình thành Trung tâm tài chính quốc tế sẽ là nền tảng để thu hút đầu tư, tạo cú hích mạnh, đồng bộ cho các ngành cùng phát triển. “HFIC được giao nhiệm vụ xây dựng và hình thành Trung tâm tài chính quốc tế TPHCM. Hiện nay, đề án cơ bản hoàn thành các nội dung. Lãnh đạo TPHCM đã thông qua đề án, đồng thời đã được trình Chính phủ và đang xúc tiến thành lập Ban chỉ đạo đề án để sớm hoàn thiện và đưa vào hoạt động”, ông Hoà cho hay.

Để phát triển TPHCM trở thành trung tâm tài chính quốc tế, ông Nguyễn Ngọc Hoà cho rằng, cần hoàn thiện 3 trụ cột cốt lõi. Đầu tiên, với trụ cột thị trường tiền tệ và hệ thống ngân hàng, hiện chỉ mới có hệ thống ngân hàng thương mại mà thiếu ngân hàng đầu tư. Thứ hai, với trụ cột thị trường vốn thì còn sơ khai và mới hình thành dạng trái phiếu ở một số lĩnh vực nhất định nên cần hoàn thiện hệ thống pháp lý để thị trường này hoạt động đầy đủ cho tất cả ngành nghề. Cuối cùng là trụ cột về thị trường hàng hoá phái sinh. Trụ cột này hoàn toàn chưa có, thậm chí sàn giao dịch điện tử hàng hoá sơ cấp nhất cũng chưa hình thành. Trong khi đó, Việt Nam được xếp top 10 nước xuất khẩu lớn nhất trên thế giới nhưng cách thức giao dịch thương mại vẫn mang tính chất thủ công truyền thống.

Hoàn thiện môi trường pháp lý

Theo ông Hòa, để hoàn thiện ba trụ cột trên, cần tập trung giải quyết các nhóm giải pháp. Đó là, xây dựng hệ thống pháp luật và thể chế hoàn chỉnh và bao quát được các lĩnh vực mà dòng chảy tài chính sẽ hướng đến, cần cơ chế cho phép áp dụng khung pháp lý thí điểm thử nghiệm trên một số lĩnh vực, sự vào cuộc cơ quan Trung ương trong việc hình thành những “con sếu đầu đàn” đủ sức tham gia vào cuộc chơi chung trên thị trường tài chính, xác định giá trị cốt lõi cho năng lực cạnh tranh làm điểm nhấn thu hút các định chế tài chính trên thế giới tham gia, chủ động xây dựng nguồn nhân lực có đủ trình độ lĩnh vực tài chính.

Với nhiều kinh nghiệm tham gia chào bán cổ phiếu cũng như huy động vốn tại các thị trường tài chính quốc tế, ông Trần Hoài Nam, Phó Tổng Giám đốc HDBank cho rằng có 5 yếu tố cơ bản để hình thành một trung tâm tài chính quốc tế.

Theo ông Nam, trung tâm tài chính quốc tế là nơi trung chuyển tài chính, tức là phải hai chiều. Làm sao để các DN, định chế tài chính quốc tế muốn huy động vốn là nghĩ đến TPHCM. Cũng giống như các ngân hàng, DN Việt Nam, khi tham gia các roadshow thì sẽ nghĩ ngay đến các trung tâm tài chính lớn như London, New York, Dubai, Hồng Kông, Singapore…

Điều này cho thấy, để trở thành trung tâm tài chính quốc tế thực sự là khi các DN cần sử dụng vốn thì đến đó chứ không phải là nơi chỉ đưa vốn vào. Thứ hai là nguồn nhân lực, lĩnh vực tài chính phải có nguồn nhân lực chuyên sâu trong khi đó cần phải nhìn nhận, nguồn nhân lực Việt Nam còn hạn chế.

Thêm nữa là cơ sở hạ tầng, ngoài cảng biển, hàng không, toà nhà, cần phải có công nghệ và viễn thông vì hiện nay các công ty tài chính (Fintech) ở Việt Nam đang phát triển rất tốt. Cuối cùng là cơ chế chính sách và hành lang pháp lý. Đặc biệt là Việt Nam phải có các chính sách về thuế để có thể thu hút các DN, định chế tài chính quốc tế tham gia.